انتقادات گسترده به بازدید گروهی از آفروسنتریک از موزه مصر توسط متخصصان مصرشناسی

بازدید گروهی از آفروسنتریک از موزه مصر با انتقادات شدیدی از سوی متخصصان مصرشناسی مواجه شد که اطلاعات ارائه شده توسط راهنمای گروه را نادرست و گمراه کننده دانستند.

طبق تصاویر، یک راهنمای توریستی که به جنبش آفروسنتریک وابسته است، در حال توضیح اطلاعاتی به گروه بود که خشم دوستداران آثار باستانی و تمدن مصر باستان را برانگیخت. تصاویر نشان می‌دهد که پروفسور کاپا، راهنمای توریستی که به جنبش آفروسنتریک وابسته است، در حال توضیح جزئیات تمدن مصر باستان به گروهی از پیروان این جنبش است و مدعی است که آفریقایی‌ها صاحبان واقعی این تمدن هستند، نه مصریان باستان.

جنجال بر سر "کلیوپاترا" و "ریشه آفریقایی" تمدن مصر

سال گذشته، پلتفرم نتفلیکس به دلیل سریال مستند "ملکه کلیوپاترا" با انتقاداتی مواجه شد که متعاقب آن پاسخ رسمی از سوی وزارت آثار باستانی مصر ارائه شد.

این انتقادات متوجه ساخت "کلیوپاترا" توسط نتفلیکس بود، پس از آن که تصویر بازیگر نقش اصلی ملکه فرعون با پوست تیره ظاهر شد، که بسیاری از مصری‌ها را به این سوال واداشت که چرا یک فرد سیاه پوست برای این نقش انتخاب شده، به خصوص که این اثر صرفاً یک فیلم سینمایی معمولی نیست، بلکه یک مستند است و بنابراین باید بر اساس حقایق علمی و تاریخی باشد.

برخی از ایده‌های جنبش "مرکزیت آفریقا" (آفروسنتریک) حول تمدن مصر باستان می‌چرخد. این جنبش که ریشه در قرن نوزدهم دارد، در چهار دهه گذشته ادعاهای "ریشه سیاه" تمدن فرعون را ترویج می‌کند.

منطقه اهرام از نظر تاریخی و تمدنی جایگاه برجسته‌ای در تفکر آفروسنتریک دارد و آنها مدعی هستند که "سیاه‌پوستان" آنها را به عنوان ظرفی بزرگ برای تمدن بشری، از جمله نجوم، معماری، مومیایی کردن و غیره ساخته‌اند. بسیاری از مصری‌ها در شبکه‌های اجتماعی انتقادات شدیدی به این جنبش وارد کرده‌اند و آنها را به تلاش برای ربودن تمدن و تاریخ خود و تحریف حقایق متهم می‌کنند.

جنبش آفروسنتریک چیست؟

جنبش "مرکزیت آفریقا" (آفروسنتریک) توسط فعال آمریکایی آفریقایی‌تبار مولفی اسانتی در دهه ۱۹۸۰ تأسیس شد تا آگاهی از فرهنگ آفریقا را در طول تاریخ افزایش دهد و بر هویت و اهمیت آن به ویژه در ایالات متحده و اروپا تأکید کند.

این جنبش همچنین تلاش می‌کند تا آگاهی از چگونگی تسلط اروپایی‌ها بر تمدن آفریقا از طریق استعمار و برده داری را افزایش دهد و هر آفریقایی یا آفریقایی الاصل را تشویق می‌کند تا به ریشه‌های خود احترام بگذارد و آگاهی و دانش خود را در مورد تمدن‌های سنتی آفریقا ارتقا دهد.

یکی از بحث‌برانگیزترین نظریه‌های این جنبش، ادعای آن است که تاریخ و فرهنگ آفریقا از مصر باستان سرچشمه گرفته است، که مهد تمدن جهانی بوده است. با این حال، این جنبش ادعا می‌کند که میراث آن توسط اروپایی‌ها و غربی‌ها دزدیده شده و دستاوردهای آن پنهان و تحریف شده است.

از نظر آنها، ریشه تمدن مصر به طور منحصر به فرد آفریقایی است. و شاید این همان چیزی است که جنجال را برمی‌انگیزد، به ویژه که تاریخ، و همچنین بسیاری از باستان‌شناسان و دیگران، تأکید می‌کنند که هیچ پایه علمی برای این ایده‌ها وجود ندارد.

زاهی حواس: آفروسنتریک توهمی بیش نیست

دکتر زاهی حواس، باستان‌شناس مشهور مصری، نظرات مطرح شده توسط گروهی از رهبران جنبش آفروسنتریک در داخل موزه مصر در میدان تحریر را به طور کامل رد کرد و آن‌ها را توهمی بیش ندانست. او توضیح داد که مملکت کوش سودان در سال ۵۰۰ قبل از میلاد بر مصر حکمرانی می‌کرد که این دوره مصادف با پایان تمدن فرعون بود. زمانی که مملکت کوش بر مصر حاکم بود، هیچ تاثیر فرهنگی بر مصر نگذاشت، بلکه این تمدن مصر بود که بر آن اقوام تاثیر گذاشت.

حواس در بیانیه‌ای در مورد گروهی از آفروسنتریک که در روزهای گذشته برای ترویج این ایده که آنها ریشه تمدن مصر باستان هستند، به موزه مصر رفته بودند، گفت: "حقیقت مهمی که این گروه باید بدانند این است که تصاویر روی معابد مصر از دوره پادشاهی قدیم تا پایان دوره متاخر، پادشاه مصر را در حالی نشان می‌دهد که اسیرانی از آفریقا، لیبی، سوریه و فلسطین در مقابل او قرار دارند. " او اشاره کرد که "ما می‌بینیم که ویژگی‌های ظاهری پادشاه مصر کاملاً متفاوت است و هیچ نشانه‌ای از سیاه‌پوست بودن او دیده نمی‌شود. "

حواس تاکید کرد که او به هیچ وجه مخالف افراد سیاه‌پوست نیست، اما با این گروه خاص که برای انتشار ایده‌های نادرست به موزه مصر در میدان تحریر رفته بودند، مخالف است.

مصرشناسان معتقدند که آفروسنتریک بخشی از تلاش‌های پلتفرم‌های خارجی برای معرفی مصریان و حاکمان مصر باستان به عنوان مردمی سیاه‌پوست است و اینگونه القا می‌کنند که تمدن مصر توسط آفریقایی‌های سیاه‌پوست ساخته شده است، نه توسط ساکنان واقعی آن که اکثرا دارای رنگ پوست مردمان حوضه مدیترانه بوده‌اند.

انتقادات اصلی به آفروسنتریک:

• اغراق در اهمیت تمدن‌های آفریقایی و نادیده گرفتن یا کم‌ارزش جلوه دادن سهم تمدن‌های دیگر.
• اتکا به شواهد غیرقابل اعتماد یا تفسیر نادرست آنها.
• ترویج ایده‌های نژادپرستانه یا انزواطلبانه.

طبق شواهد تاریخی قوی، کلئوپاترا هفتم آخرین سلسله از خاندان مقدونی بطلمیوسی بود که در زمان اشغال یونان باستان بر مصر حکمرانی می‌کرد. بنیانگذار این سلسله بطلمیوس اول، یکی از سرداران اسکندر کبیر بود که در سال ۳۳۲ قبل از میلاد مصر را فتح کرد. پس از مرگ اسکندر، بطلمیوس بر مصر حکومت کرد و خانواده او تا سقوط آن در سال ۳۰ قبل از میلاد به حکومت خود ادامه دادند.

شکل و شمایل یونانی کلئوپاترا در برخی از مجسمه‌ها و سرها که در موزه واتیکان و موزه برلین نگهداری می‌شود، قابل مشاهده است. همچنین تصاویری از او در کنار پسرش سزاریون بر روی نمای معبد حتحور در شهر الاقصر و سکه‌هایی که در معبد "تاپوزیریس ماگنا" در اسکندریه کشف شده است، وجود دارد که هیچ‌کدام از این تصاویر و شواهد نشان‌دهنده نژاد سیاه او نیستند.

لینک تحلیل